De Abdij

De Cultuurtoren maakt onderdeel uit van Abdijcomplex Mariënkroon, gesticht in het begin van de twintigste eeuw door de cisterciënzers. Onderdeel van het complex is de kapel met kleurrijke glas-in-loodvensters en een indrukwekkend cassetteplafond. Dankzij de uitstekende akoestiek is de klankenrijkdom van onze concerten van een hoog niveau. 

In 2017 is de laatste cisterciënzermonnik overleden. Sinds 2004 huist Focolare in de Abdij, een spirituele katholieke beweging waarbinnen eenheid in de wereld als belangrijkste boodschap geldt. Daarbij is Mariënkroon een vaste Mariapoli, een soort Focolarestadje, van de Focalorebeweging geworden. Honsoirde werkt nauw samen met Focolare om de doelstellingen van de paters te realiseren. https://www.focolare.org/nederland/ 

De Stichting Abdij Mariënkroon is in 2007 opgericht door pater Gerardus Hopstaken,
laatste abt van het Cistercienzer klooster Abdij Mariënkroon te Nieuwkuijk.

Welkom

De Houten Gang

De Houten Gang: zo werd in het verleden -en nog steeds- de verbindingsgang op de eerste verdieping genoemd, de gang die de Toren verbindt met het gedeelte van het klooster waar de paters van het klooster hun kamers hadden, de hoofdbouw zullen we maar even zeggen.
In de Toren woonden, zoals in het verre verleden gezegd werd, de novicen die juist ingetreden waren en zich nog niet aan de gemeenschap gebonden hadden en de scholastieken (1), de fraters die begonnen waren aan hun studie filosofie en theologie. Zo was de gemeenschap, de communauteit, ook verdeeld in de drie groepen; Paters, broeders en fraters (novicen en studenten). Tussen het woongedeelte van de paters en de fraters was een afscheiding die je niet zomaar kon negeren en die ook nadrukkelijk in acht werd genomen. De broeders woonden zeer lang in hun afdeling boven de drukkerij (thans woongedeelte en onderkomen van Gered Gereedschap). Toen in 1960 de ‘Nieuwbouw’ was gerealiseerd (het gebouw ‘achter’de huidige receptie van SMM) verhuisden deze lekenbroeders of conversen ook naar de nieuwbouw, zij bewoonden er de tweede verdieping.

Nu de Houten Gang helemaal is opgeknapt door Honsoire op verzoek enkele notities over dit gedeelte van Mariënkroon. Toen de nieuwbouwaktiviteiten rond 1960 hun afronding vonden werd de voormalige kapittelzaal ingericht tot kloosterbibliotheek. In die jaren was de kloosterbibliotheek een z.g. Nationale Kloosterbibliotheek, waar mensen uit het hele land boeken konden lenen. Tot dat moment was de bibliotheek ondergebracht in de Houten Gang. Aan de kop van die gang was nog een kleine ruimte die deel uitmaakte van de bibliotheek, waarschijnlijk de ruimte waar de bibliothecaris zijn werkzaamheden verrichte.

Ook werden de kamers aan deze gang bewoond door paters. Komend vanuit de Toren treffen we nu aan de linkerkant enkele kamers aan. De eerste kamer (thans het winkeltje) maakte voorheen deel uit van de grotere ruimte die er aan grenst. Voordat er een gedeelte van werd afgescheiden was die ruimte in gebruik als recreatiezaal van de paters. Daar vond ook het eerste TV toestel zijn plaats op een tafel die op twee andere tafels geplaatst werd. Ik herinner me nog dat daar gekeken werd naar de wijding van mgr. Bekkers tot bisscho p van het bisdom Den Bosch en enkele jaren later ook naar uitzendingen over het Tweede Vaticaanse Concilie. Verder werd incidenteel ook naar
andere uitzendingen gekeken. Nadat de nieuwbouw gerealiseerd was, werden op deze gang in de daar aanwezige kamers enkele theologiestudenten ondergebracht. Daar had ook de magister, de pater die toezicht had en geestelijk leider was van de novicen en studenten, zijn kamer.

In de Toren waren, in de huidige Pont Colbert zaal, al eerder enkele kamers ingericht, tenminste 6 kamers en nog één kamer op de overloop tussen de huidige Pont Colbertzaal en de beide trappen. Volledigheidshalve: ook op de tweede verdieping in de Toren (de Heemkamer tot voor kort) waren ongeveer 8 kamers ‘ingericht’! Al met al een aantal kamers en kamertjes dat ruimte moest bieden aan de jonge kloosterlingen. Het wooncomfort vroeg zelfs eind jaren ’50 al om uitbreiding en verbetering. Na de bouwactiviteiten van 1960
werden de kamers in de Pont Colbertzaal afgebroken en werd deze ruimte ingericht als recreatieruimte voor de studenten.

Enige tijd al wordt het oude theologielokaal (voorheen recreatiezaaltje) aangeduid als Abtskamer. (Leerkamer) Deze kamer is evenwel nooit de kamer van de abt geweest. De eerste abt, Johannes van Engelen, had twee kamers op de eerste verdieping in het hoofdgebouw. Ook zijn rechterhand Pascalis Vermeer bewoonde een kamer op diezelfde eerste verdieping. Honsoirde heeft in de Houten gang, waaraan de huidige kamers te vinden zijn, in de afgelopen jaren deze ruimten in gebruik gehad. Groot onderhoud was broodnodig en op dit moment kan gezegd worden dat Honsoirde hiermee over representatieve ruimten beschikt.(2) 

We mogen hopen dat Honsoirde nog lange tijd vanuit deze locatie allerlei culturele activiteiten kan blijven organiseren. Honsoirde heeft haar wortels in de geschiedenis van de abdij. In de vijftiger jaren werden in het klooster -toen nog geen abdij- de zogenaamde
Culturele Avonden georganiseerd. Deze werden gehouden in de recreatiezaal van het college. Toen ik in 1954 op de kloosterschool Mariënkroon arriveerde, zoals het latere college toen nog heette, maakte ik een aantal bijzondere avonden mee waaraan ik nog levende
herinneringen bewaar. Uit de omliggende dorpen trok dat vele bezoekers en we kunnen die avonden gerust noemen als de voorloper van het huidige Honsoirde?

Jo Staps
8 september 2023

1. De naam scholastieken heeft verband met de z.g. scholastieke theologie die vele eeuwen een van de belangrijkste stroming was in de katholieke theologie. De Scholastiek begint bij Anselmus van Canterbury (1033- 1109) en vond een hoogtepunt in het werk van Thomas van Aquino (ca. 1225- 1274. Verder is, mede door de z.g. affaire met Heloïse, de Dominicaanse theoloog Abelard een van de grote, scherpe denkers van de vroege scholastiek.

2 Ondergetekende bewoonde enkele jaren de eerste kamer waarin nu het winkeltje is ondergebracht. Zijn herinneringen aan gebruik en inrichting van de ruimten gaan niet verder terug dan halverwege de jaren ’50.